۸ نکته‌ای که باید درباره اینیاگرام بدانید
۱. اینیاگرام چیست؟
آزمون اینیاگرام انسان را بهعنوان تعدادی از تیپ‌های شخصیتی به‌هم‌پیوسته توصیف می‌کند. با اینکه در حوزه‌های کسب‌وکار و مکاتب معنوی و عرفانی بسیار رایج و محبوب شده، تحقیقات محدودی درباره کاربرد علمی آن انجام شده و روانشناسی مبتنی بر شواهد آن را کاملا نپذیرفته است.
در ساده‌ترین حالت، اینیاگرام نشانگر 9 تیپ شخصیتی گوناگون است. فراتر از 9 تیپ شخصیتی اصلی، این سیستم بسیار پیچیده‌تر می‌شود و شامل 27 تیپ فرعی مختلف و همچنین سه مرکز کلیدی متمرکز بر عمل، احساس و تفکر است.
۲. چگونه اینیاگرام خود را تشخیص دهید؟
هر یک از 9 تیپ شخصیتی با مجموعه‌ای از رفتارها، انگیزه ها و ترس‌های غالب مشخص می‌شود. هدف این سیستم این است که الگوی شخصیتی خود را بهتر بشناسید تا بتوانید از نقاط قوت خود نهایت استفاده را ببرید و نقاط ضعف خود را برطرف کنید تا به ظرفیت‌های کامل خود دست یابید.
۳. انواع اینیاگرام
هر یک از این 9 تیپ شخصیتی هم با تعداد و هم با نامشان شناخته می‌شوند. هر کدام مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف بالقوه خود را دارند.
1. مصلح
متکی بر اصول، قضاوتگر و سازش‌ناپذیر، کمالگرا، هدفمند و خودکنترلگر، خواهان یکپارچگی، ترس از فساد و گمراهی، ادراک قوی از درست و نادرست
2. یاریگر
سخاوتمند و مردم‌پسند، تمایل شدید به دوست‌داشته‌شدن، انکار نیازهای خود برای خوشحالی دیگران، بذل انرژی زیاد در روابط، مهربان و بخشنده، شنونده خوب
3. دست‌یابنده
موفق، سازگار و سخت‌کوش، گاهی بیش از حد موفق یا معتاد به کار، پیشرونده در مسیر برتری، دانش تصویری، تمرکز بیشتر بر موفقیت دارند تا احساسات، موفق در ارتباطات.
۴. فردگرا
خلاق، آینده‌نگر، گاهی خودمحور، احساس هویت قوی، گاهی خودشیفته.
5. محقق
نوآور و اهل ادراک، باهوش، منطقی، فکور، ساکت، عینی، منزوی و بی‌احساس.
6. وفادار
مسئولیت‌پذیر، متعهد، روابط طولانی‌مدت، قابل‌اعتماد و فداکار، تمایل به نگرانی و تمرکز بر روی نکات منفی.
7. مشتاق و ماجراجو
خودجوش، عاشق فانتزی و سرگرمی، همه‌فن‌حریف، برونگرا و اجتماعی، ماجراجو، حواس‌پرت و بدون تمرکز، تفکر سریع، نگرش مثبت.
8. چالشگر
جسور، سلطه‌جو و متخاصم، قاطع و با اعتمادبه‌نفس، موفق در نقش‌های رهبری، گاهی پرخاشگر، صریح و عملگرا
9. صلح‌جو
موافق و آسان‌گیر، گاه ازخودراضی، اجتناب از درگیری، هماهنگ‌کننده گروه‌ها، بیزار از اختلاف‌نظر، نادیده‌گرفتن نیازهای خود برای برقراری صلح.
۴. موارد کاربرد اینیاگرام
اینیاگرام نه‌فقط به فرد در شناخت شخصیت خود کمک می‌کند، بلکه اطلاعات ارزشمندی درباره چگونگی ارتباط بهتر با افراد دیگر را نیز به‌دست می‌دهد. کاربردهای اصلی اینیاگرام شامل این‌ها هستند:
• رشد و توسعه فردی
• ارتباطات بین‌فردی، تیم‌سازی و توسعه راهبری
• ایجاد روابط موفق در محل کار و سایر زمینه‌های زندگی
با اینکه این نظریه نیازمند تحقیقات بیشتری برای کسب اعتبار علمی است، بهعنوان ابزاری برای ایجاد روابط بهتر محبوبیت پیدا کرده است. با به‌دست‌آوردن بینش درباره نقاط قوت و ضعف فردی، می‌توانیم در روابط بین‌فردی، کاری و اجتماعی موفق‌تر عمل کنیم.
همچنین گاهی در زمینه روانشناسی صنعتی-سازمانی برای کمک به بهبود انگیزه و بهره‌وری کارکنان استفاده می‌شود. کسب‌و‌کارها از این آزمون برای کمک به کارکنان خود برای به‌دست‌آوردن درک بیشتر از پویایی گروه و ارتباطات بین‌فردی استفاده می‌کنند.
این آزمون همچنین در رسانه‌های اجتماعی محبوب شده است زیرا مردم نتایج خود را به‌اشتراک می‌گذارند و نقاط قوت و ضعف خود را کشف می‌کنند.
۵. شواهد تحقیقاتی درباره اینیاگرام
• پژوهش منتشرشده‌ای در مجله توسعه بزرگسالان نشان داد شرکت‌کنندگانی که در یک برنامه آموزشی اینیاگرام شرکت کردند، بهبودهایی در توسعه ایگو و رشد شخصیتی نشان دادند
• ساویل و هولدز ورث در سال 2004 نشان دادند که اینیاگرام با سایر نظریه‌های معروف و پذیرفته‌شده‌تر از جمله شاخص نوع مایرز-بریگز (MBTI) و مدل پنج عاملی شخصیت (Big Five) قابل مقایسه است.
• مطالعه موردی منتشرشده در مجله خانواده‌درمانی معاصر نشان داد که اینیاگرام می‌تواند ابزار مفیدی در زمینه مشاوره باشد و به تسهیل درمان و ارتقای آگاهی در رابطه مشاور با افراد کمک کند.
البته تحقیقاتی دیگری هم درباره این آزمون در دانشگاه‌های مختلف انجام شده که برخی از جزئیات نظری و کاربردی آن را تایید نکرده است.
۶. هشدار مهم
شخصیت انسان امر پیچیده‌ای است و یک آزمون آنلاین ساده برای بیان تمام ویژگی‌های شخصیتی، انگیزه‌ها، رفتارها، نقاط قوت و ضعف شما کافی نیست.چنین آزمون‌هایی می‌توانند سرگرم‌کننده و جالب باشند، اما مراقب باشید که نتایج خود را خیلی جدی نگیرید.
۷. مشکلات بالقوه اینیاگرام
درست است که اینیاگرام در برخی زمینه‌ها محبوبیت پیدا کرده است اما بسیاری از منتقدان آن را شبه‌علم می‌دانند.
توصیف شخصیتی در این آزمون، که مبتنی بر سبک اثر بارنوم است، بیشتر شبیه طالع‌بینی به نظر می‌رسد تا توصیفات تجربی شخصیتی. (اثر بارنوم پدیده‌ای روان‌شناختی است که در آن افراد توصیف‌های شخصیتی را بسیار دقیق و فردی ارزیابی می‌کنند، حتی وقتی این توصیفات آن‌قدر مبهم باشند که برای همگان عمومیت داشته باشند).
همه درباره نحوه عملکرد آزمون اینیاگرام موافق نیستند. برخی از نظریه‌پردازان معتقدند که شخصیت از یک تیپ غالب و یک بال مجاور تشکیل شده است، در حالی که نظریه‌پردازان دیگر می‌گویند دو بال وجود دارد. سایت رسمی اینیاگرام بیان می‌کند این حوزه نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
همچنین اینیاگرام نمی‌گوید هر کدام از تیپ‌های نه‌گانه بهتر یا مطلوب‌تر از دیگری است. اینکه صفات مرتبط با هر تیپ به عنوان کمک یا مانع در نظر گرفته شوند به فرد و فرهنگ او بستگی دارد.
۸. تاریخچه اینیاگرام
منشأ اینیاگرام در هاله‌ای از رمز و راز قرار گرفته است. احتمال می‌دهند قدمت آن به زمان یونانیان باستان بازگردد، اگرچه درباره تاریخ دقیق آن بحث هست. این سنت ترکیبی از تعدادی سنت معنوی از جمله عناصر مسیحیت، تصوف، یهودیت، بودیسم و هندوئیسم است.
لاله بختیار در کتابی با عنوان اینیاگرام در تصوف اصیل مولانا، با منسوب‌کردن منشأ اینیاگرام به مولانا جلال الدین رومی، سیر روشن و جامعی را در قالب نظام چندلایه‌ای از مکاشفه و ادراک درونی ترسیم می‌کند.
فیلسوف و عارفی به نام جورج ایوانوویچ گورجیف در جلب توجه جهانیان به چهره اینیاگرام مشهور شده، هرچند او از آن برای دسته‌بندی تیپ‌های شخصیتی استفاده نکرد. اسکار ایکازو، بنیانگذار مکتبی برای ظرفیت‌های انسانی و خودسازی، تیپ‌های شخصیتی مختلفی را به هر یک از 9 موقعیت در نمودار اینیاگرام اختصاص داد.
بعدها، کلودیو نارانجو، روان‌پزشک، این نظریه را گسترش داد تا 9 نوع را از نظر روان‌شناختی توسعه دهد.