۱۲ رمان برتر دنیا

۱۲ رمان برتر دنیا
در مجلات، سایت‌ها و فروشگاه‌های کتاب همواره با انواع پیشنهادها برای انتخاب و خواندن کتاب‌ها و رمان‌ها روبه‌رو می‌شویم. فهرست‌ها از ۱۰۰ رمانی که باید قبل از مرگ خواند، کتاب‌هایی که نباید از آن‌ها گذشت، رمان‌های جنجالی و ... آیا می‌توان فهرست دقیقی را برای همگان تجویز کرد؟ نمی‌دانیم؛ اما نظر منتقدان ادبی، مورخان، خواننده‌های حرفه‌ای و حتی عادی درباره‌ بهترین رمان‌هایی که تاکنون نوشته شده متفاوت است. به‌نظر شما چه معیارهایی برای این انتخاب در نظر گرفته می‌شود؟ زبان استعاری زیبا، واقع‌گرایی یا خیال‌پردازی و یا تأثیر عمیق اجتماعی و جهان‌شمول رمان؟ در اینجا 12 رمان برتر دنیا را معرفی می‌کنیم که از بسیاری جهات بهترین آثار ادبی مکتوب تا حالا به‌شمار می‌آیند

 تعداد کلمه: 1760
مدت زمان حدودی مطالعه: 9 دقیقه

آنا کارنینا 

 

طرفداران مضامینی چون روابط نامشروع، قمار، ازدواج، رفاه و فئودالیسم روسی به احتمال زیاد آناکارنینای تولستوی را در فهرست برترین رمان‌ها قرار می‌دهند. درواقع از اولین انتشار این کتاب در سال 1878 تا کنون، نشریاتی چون مجله‌ی تایم آن را در صدر انتخاب‌های خود قرار داده‌اند. در این رمان هشت قسمتی، دو شخصیت مهم داریم: شخصیت تراژیک و ناامید یک زن خانه‌دار به نام آنا که سخت عاشق مرد جوانی شده است و همسرش کنستانتین لِوین که شیفته‌ی آناست و در تقلا با ایمان و فلسفه است. 

تولستوی با کمک شخصیت‌هایی انسانی، که کاملا واقعی به‌نظر می‌رسند، بحث‌های متفکرانه‌ای را در باب عشق، درد و خانواده در جامعه روسی شکل می‌دهد. آناکارنینا از نظر پرداختن به موضوع زنان و نمایش تعصبات و تنگناهای اجتماعی آن دوره با احساسات زنده و قوی، رمانی انقلابی است و در فهرست عاشقانه‌ترین رمان‌های جهان قرار دارد.

 

 کشتن مرغ مقلد 

 

خانوم هارپر لی را یکی از تأثیر گذارترین نویسندگان می‌دانند که تنها با یک رمان منتشرشده مشهور شد، البته تا وقتی که درست پیش از مرگش در سال 2015 دنباله‌ جنجال‌برانگیز همان تک‌رمان انتشار یافت. کشتن مرغ مقلد در 1960 چاپ شد و بلافاصله در فهرست ادبیات کلاسیک قرار گرفت. این رمان به نژادپرستی در آمریکای جنوبی از نگاه معصومانه دختر باهوش و جوانی به نام جین لویس (اسکات) فینچ می‌پردازد. شخصیت‌های نمادین این رمان به ویژه پدر جین، آتیکوس فینچ، که وکیل دلسوزی‌ست در زمانی که تنش‌های زیادی درباره‌ نژادپرستی در آمریکا در جریان بود به الگویی تبدیل شدند و در تغییر دیدگاه‌ها تا حد زیادی مؤثر بودند.

 این رمان جایزه‌ پولیتزر ادبی را در 1961 دریافت کرد و فیلمی که از روی آن ساخته شد در سال 1962 جایزه اسکار را به خاطر داستان و شخصیت‌پردازی آن و نیز اثربخشی بر فضای اجتماعی آمریکایی از آن خود کرد .

 

گتسبی بزرگ

 

F. Scott Fitzgerald

شاهکار اسکات فیتز جرالد یکی از برترین کتاب‌های درسی برای دانش‌آموزان است که هنر خوانش منتقدانه‌ ادبیات با آن آموزش داده می‌شود. رمان از منظر مرد جوانی به نام نیک کانووی روایت می‌شود که به‌تازگی در نیویورک ساکن شده و با همسایه‌ ثروتمند و عجیب خود با پیشینه‌‌ای اسرارآمیز به نام جِی گتسبی دوست شده است. گتسبی بزرگ نگاه کارشناسانه و دقیقی به دوران موسیقی جَز در دهه‌ 1920 آمریکا دارد و هم‌زمان ایده‌ «رویای آمریکایی» را به‌نقد می‌کشد.

 شاید برجسته‌ترین جنبه‌ رمان تصویر جلد آن است: چهره‌ نافذی رو به آسمان آبی تیره و نورهایی از نمای شهری. تصویری که می‌توان با اندک تفاوت به‌عنوان نمادی مهم در متن کتاب هم یافت.

 

صد سال تنهایی 

Garcia Marquez, 1982.

گابریل گارسیا مارکز نام‌آورترین اثر خود یعنی صد سال تنهایی را در 1967 منتشر کرد. داستان هفت نسل از خانواده بوئندیا که از زمان استقرار خانواده در شهر ماکوندو تا فروپاشی آن با آخرین بازماندگان شکل می‌گیرد. رمان، به شکلی خیالی و عجیب، گونه‌ ادبی رئالیسم جادویی را با تأکید بر سرشت خارق‌العاده پدیده‌های بومی عرضه می‌کند درحالی‌که پدیده‌های رازآلود را به‌شکلی طبیعی و معمولی نشان می‌دهد. با این وصف، مارکز بر قدرت و استیلای اسطوره و افسانه‌های قومی در ارتباط با تاریخ و فرهنگ آمریکای لاتین تأکید می‌ورزد. رمان صد سال تنهایی جایزه‌های زیادی را به سمت مارکز روانه کرد و در نهایت نوبل ادبی در 1۹۱۲برای تمام آثارش و به ویژه همین رمان به مارکز اهدا شد.

 

 گذری به هند 

E.M. Forster (Edward Morgan Forster)

ادوارد مورگان فورستر رمان گذری به هند را بعد از چند سفر به این سرزمین در اوایل زندگی خود نوشت. کتاب در سال 1924 منتشر شد و داستان یک پزشک مسلمان هندی به نام عزیز و روابطش را با استاد انگلیسی به نام سیریل فیلدینگ و نیز یک معلم زن انگلیسی به نام آدلا کوئستد دنبال می‌کند. آدلا ادعا می‌کند که عزیز در طول سفر به غارهای مارابر، نزدیک شهر داستانی چاندرا پور، به او تجاوز کرده و تعارض میان جامعه‌ هندی با جامعه استعماری انگلیسی بالا می‌گیرد. امکان دوستی و ارتباط بین انگلیسی‌ها و هندی‌ها علی‌رغم تفاوت‌های فرهنگی و تنش‌های استعماری در کشمکش داستان کتاب نشان داده شده است. همچنین توصیفات متنوع از طبیعت و مناظر هند و قدرت استعاری متن این رمان را به اثری متمایز تبدیل کرده است.

 

مرد نامرئی 

Ralph Ellison, 1952

این رمان ارزشمند معمولا با مرد نامرئی نوشته هربرت جرج ولز اشتباه گرفته می‌شود که داستان بلند علمی-تخیلی است. اما مرد نامرئی نوشته‌ رالف اِلیسون رمان تکان‌دهنده‌ای در بیان هویت مردان آمریکایی آفریقایی‌تبار است. روایتگر داستان مردی که در طول رمان هرگز به این عنوان خوانده نمی‌شود اما خودش معتقد است در بین افراد اجتماع دیده نمی‌شود و نامرئی است. او داستان مهاجرت خود را از ایالت‌های جنوبی و رفتن به دانشگاه و سپس اقامت در نیویورک بازگو می‌کند. به هر کجا که می‌رود با ناملایمات، تبعیض و ناکامی در کار و روابط اجتماعی مواجه می‌شود.

آوازه‌ این رمان به خاطر سبک سورئالیستی و تجربی نویسنده است که نمایانگر نمادگرایی هویت و فرهنگ آفریقایی-آمریکایی‌ست. مرد نامرئی در سال 1953 برنده‌ جایزه‌ی کتاب ملی در بخش ادبیات داستانی آمریکا شد.

 

دُن کیشوت

Don Quixote (right) and his servant Sancho Panza are pictured in an illustration from the book Don Quixote, by Miguel de Cervantes. The illustration appeared in an edition of the book that was published in the 1800s.

 رمان دن کیشوت نوشته‌ میگل د سروانتس را می‌توان تأثیر گذارترین و پرآوازه‌ترین اثر ادبیات اسپانیایی‌ دانست. نسخه‌ کامل کتاب اول‌بار در سال 1615 منتشر شد و یکی از مهم‌ترین آثار ادبی در همه‌ زمان‌ها شناخته شده است. رمان داستان مردی را باز می‌گوید که نام «دن  کیشوت د لا مانچا» را برای خود برگزیده، به رمان‌های عاشقانه در باب جوانمردی علاقه‌ وسواس‌گونه‌ای دارد و با قصد احیای سنت جوانمردی خودش را قهرمان می‌پندارد. 

شخصیت دن کیشوت نماد لاف‌زنی و تقریبا به یک کهن‌الگو تبدیل شده و بر آثار فراوانی در هنر موسیقی و ادبیات تأثیرگذار بوده است. واژه‌ کیشوت برای توصیف بی‌عرضگی حماقت‌‌بار فرد در دنباله‌روی از آرمان‌ها به‌کار می‌رود، به ویژه ایده‌های عاشقانه‌ غرورآمیز و شتاب‌زده یا کنش جوانمردانه همراه با گزافه‌گویی.

 

دلبند 

U.S. author Toni Morrison holds an orchid at the Cathedral of St. John the Divine in New York in 1994

رمان والا و فراموش نشدنی دلبند نوشته‌ تونی موریسون در سال 1987 منتشر شد و داستان برده‌ای فراری به نام سِتی را روایت می‌کند که در سال 1873 به سین‌سیناتی در ایالت اوهایو می‌گریزد. رمان به معضل برده‌داری می‌پردازد که حتی پس از اعلام آزادی برده‌ها ادامه داشت. ستی برای اینکه فرزندش را از زندگی بردگی برهاند او را می‌کشد. داستان کتاب احساس گناه و درد عاطفی او را پس از کشتن کودک خود که او را دلبند می‌خواند به‌تصویر می‌کشد. شمایلی از تصویر شخصیت‌ها شبیه به نام کودک در رمان ظاهر می‌شود که نمایانگر رنج و سختی خانواده است و احساسات گذشته‌ آن‌ها را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد.

رمان دلبند به‌خاطر نمایش اثرات روانی برده‌داری و اهمیت خانواده و اجتماع در تسکین آن مورد ستایش قرار گرفت و جایزه‌ پولیتزر ادبی را در 1988 دریافت کرد.

 

خانوم دالووی 

An undated photo of Virginia Woolf a British author and member of the intelligentsia circle known as the Bloomsbury Group.

به‌احتمال، شخصی‌ترین رمان این فهرست خانم دالووی نوشته ویرجینیا وولف است که تنها یک روز از زندگی یک زن متشخص انگلیسی به نام کلاریس دالووی را شرح می‌دهد. رمان، با سه راوی و آمیختن افکار شخصیت‌های متنوع، به سبک جریان سیال ذهن پیش می‌رود .نتیجه نگاهی بسیار عمیق و شخصی به ذهن شخصیت‌ها با اتکای بیشتر به شخصیت‌پردازی‌ست تا به پلات داستانی. افکار شخصیت‌های رمان آمیزه‌ای از حسرت‌های دائمی، اندیشیدن به گذشته، کشمکش با بیماری روانی و اضطراب و فشارهای اجتماعی حاصل از آسیب‌های جنگ جهانی اول است. سبک یگانه، موضوع و زمان‌بندی روایی رمان آن را به یکی از برجسته‌ترین آثار در همه‌ اعصار بدل کرده است.

 

همه چیز فرو می‌پاشد 

توجه غربی‌ها به ادبیات برتر اغلب به نویسندگان آمریکای شمالی یا اروپا معطوف می‌شود و در بسیاری از مواقع از نویسندگان چیره‌دست و آثار ادبی خارق‌العاده‌ از سایر مناطق دنیا چشم‌پوشی می‌شود. چینوا آچه‌به رمان خود را در سال 1958 منتشر کرد. اثری از ادبیات آفریقا که توانست بر تعصب برخی حلقه‌های ادبی فائق آید و در سطح جهان شناخته شود. رمان همه چیز فرو می‌پاشد درباره‌ مردی از قبیله‌ ایگبو با نام اُکُنکو است که درباره‌ خانواده‌ خود و روستایی در نیجریه و اثرات استعمار انگلیسی بر سرزمین بومی‌اش روایت می‌کند. رمان نمونه‌ای از ادبیات پسااستعماری آفریقایی‌ست، ژانری که از اواسط دهه‌ 1900 شناخته شد و گسترش یافت؛ به‌طوری‌که آفریقایی‌ها توانستند داستان‌های ناشنیده خود را از زاویه دید مستعمره‌نشینان به گوش دیگران برسانند. این کتاب در سطح دانشگاهی در حوزه‌ ادبیات جهان و مطالعات آفریقا مطرح است.

 

جین ایر

Illustration by Fritz Eichenberg for an American edition of "Jane Eyre."

رمان مشهور شارلوت برونته یکی از کتاب‌هایی‌ست که در مدارس غربی خوانده می‌شود. برونته برای پنهان‌کردن هویت زنانه‌اش این کتاب را برای نخستین بار با نام مستعار کورِر بل در سال 1847 منتشر کرد. ویرجینیا وولف در کتابی به عنوان اتاقی از آن خود به دوره‌ای اشاره می‌کند که نویسندگی زنان هنوز پذیرفته نشده بود و به عقیده‌ جامعه مردسالارانه «زنان باید خود را به درست کردن پوره و جوراب‌بافی و نواختن پیانو محدود کنند.» زنانی مثل جین آستن، خواهران برونته و جورج الیوت، برخاسته از طبقه‌ متوسط، پیشگامان قلم زنانه در ادبیات داستانی بودند. اما خوشبختانه با تغییر نگاه تقلیل‌گرایانه به ادبیات زنان، برونته موفق شد تا یکی از تکان‌دهنده‌ترین رمان‌های تاریخ درباره‌ زنان را به نام خودش منتشر کند. 

درست وقتی نویسنده احساس می‌کرد باید هویت زمانه‌ خود را پنهان کند، رمان جین ایر داستانی از فردگرایی زنان را طرح کرد. جین در این کتاب دختر یتیم و فقیری است که به زنی موفق و مستقل تبدیل می‌شود. بن‌مایه این اثر از ادبیات گوتیک و عصر ویکتوریایی گرفته شده و هنر رمان‌نویسی را با تمرکز به بالندگی حساسیت جین با کمک کنش درون‌زا و نوشتن متحول کرده است. 

 

رنگ ارغوانی 

Oprah Winfrey as Sofia, who fights every battle that stands in her path in "The Color Purple" (1985), directed by Steven Spielberg.

هر چند ساختار‌ نامه‌نگاری در رمان تا پیش از قرن نوزدهم محبوب بود، آلیس واکر با دریافت پولیتزر ادبی و جایزه‌ کتاب ملی برای رمان رنگ ارغوانی قهرمان این سبک شد. داستان در دوره‌ پس از جنگ آمریکای جنوبی اتفاق می‌افتد. دختری آمریکایی-آفریقایی به نام سِلی نامه‌هایی را به خدا و خواهرش نتی می‌نویسد. سلی با سوءاستفاده‌ جنسی از سوی پدرش و بعدها از سوی همسر خود مواجه می‌شود و رنج‌‌ها و رشد خود و دوستان و خانواده‌اش را بازگو می‌کند. رمان بن‌مایه‌های نابرابری جنسیتی، نژادی، گرایش جنسی و معلولیت را در بین طبقات محروم و شخصیت‌های ویران‌شده‌ای به تصویر می‌کشد که در طول زمان، زندگی خودش را شکل داده‌اند. فیلم اقتباسی از این رمان در سال 1985 نامزد دریافت جایزه‌ اسکار شد اما برخلاف استقبال گسترده‌ منتقدان، آشکارا هیچ کدام از 11 جایزه‌ای که نامزد دریافتشان بود به آن تعلق نگرفت.

ترجمه توسط زی‌مون از سایت بریتانیکا